Şark Kurnazlığı Ne Demektir? Kıvrak Zekânın İnce Ayarı Üzerine Mizahi Bir Yolculuk
“Şark kurnazlığı” dendiğinde bazılarının aklına sinsilik gelir, kimilerinin gözünde ise zekânın kıvrak bir oyunu canlanır. Benim aklıma ise hep şu gelir: Bir şeyi en kısa yoldan çözmeye çalışan ama o sırada planı da suya düşürebilecek kadar çetrefilli planlar kuran insanlar. Hani o “Aaa bak ne güzel atlattım!” dediğimiz ama aslında kendi ayağımıza doladığımız anlar var ya… İşte onların tamamı, bu kavramın içinde gizli!
Şark Kurnazlığı: Kıvrak Zekâ mı, Kısa Yol Merakı mı?
Başlayalım en temelden: “Şark kurnazlığı” tabiri, doğu toplumlarına atfedilen ve olaylara çözüm bulurken en kısa, en az emek gerektiren ama aynı zamanda en dolambaçlı yolu seçme eğilimini ifade eder. Bir işi doğrudan yapmak yerine, onu dolaylı yollarla, biraz da hileyle, biraz da tatlı yalanlarla halletmeye çalışmak tam olarak budur. “Nasıl olsa anlamazlar”, “Bunu kimse fark etmez”, “Bir yolunu buluruz” gibi cümleler işte bu kültürel mirasın özüdür.
Ve kabul edelim: Bu sadece bir atasözü değil, hepimizin içinde az çok yaşayan bir içgüdü. Çünkü bazen doğrudan çözmek sıkıcıdır, dolambaçlı yollar ise hem eğlenceli hem de “zeka oyunu” gibidir.
Erkek Versiyonu: Planlı, Stratejik ve Bazen Abartılı
Erkeklerin şark kurnazlığı yaklaşımı genellikle “stratejik planlama” adı altında meşrulaştırılır. Örneğin, Mehmet iş yerinde işi erken bırakmak ister ama bunu açıkça söylemek yerine şöyle bir plan kurar:
“Patrona raporu sabah sunacağım, o yüzden akşam çalışmam daha verimli olur.” (Aslında maç var.)
Yani olay, açıkça söylemek yerine olay örgüsünü ustaca dizayn ederek hedefe ulaşmaktır. Burada zekâ vardır, strateji vardır, ama dürüstlük? Hadi onu başka gün konuşalım.
Kadın Versiyonu: Empatiyle Sarılıp Yine de Sonuca Ulaşmak
Kadınlar ise şark kurnazlığını daha empatik ve ilişki odaklı biçimde uygular. Mesela Ayşe, arkadaşıyla buluşmak istemez ama “Gelmem” demek yerine şöyle der:
“Canım bugün biraz halsizim, aslında seni çok özledim ama bu hâlimle tadını çıkaramam.” (Hâlbuki Netflix’te yeni sezon başlamış.)
Sonuç? Kimse kırılmaz, plan bozulmaz, kahramanımız koltuğuna gömülüp dizisini izler. İşte bu, duygularla bezenmiş bir şark kurnazlığıdır.
Günlük Hayatta Şark Kurnazlığına Verilen En Komik Örnekler
🔹 Otopark Üstadı: “Ben 5 dakika duracağım” diyerek yasak yere park edip 2 saat dönmeyen kişi.
🔹 Kuyruk Cambazı: “Arkadaşım ilerideydi” bahanesiyle sıranın önüne geçen kahraman.
🔹 İş Görüşmesi Sanatçısı: “Esnek çalışma saatlerini seviyorum” derken aslında sabah erken kalkmayı reddeden aday.
🔹 Aile Toplantısı Kaçkını: “Yarın erken kalkmam lazım” deyip akşamdan yatan ama sabah 11’de kahvaltıya inen klasik tip.
Tüm bu örnekler bize gösteriyor ki, şark kurnazlığı bazen işe yarar, bazen de sadece bizi kandırır. Çünkü günün sonunda en çok kandırdığımız kişi yine kendimiz oluruz.
Tartışmalı Gerçek: Şark Kurnazlığı Gelişmiş Zekânın İşareti mi?
İşte burada işin en eğlenceli kısmına geliyoruz. Bazıları şark kurnazlığını zekâ göstergesi olarak görür. “Çözümü en kısa yoldan bulmak akıllı insanların işidir” der. Diğerleri ise bunun tembellik ve dürüst olmama hali olduğunu savunur. Peki sizce hangisi?
Gerçek şu ki, ikisi de doğrudur. Şark kurnazlığı, yerinde kullanıldığında sosyal beceri ve esneklik anlamına gelebilir. Ama aşırıya kaçıldığında ise güveni zedeler, ilişkilere zarar verir ve uzun vadede bizi küçültür.
Provokatif Bir Soru: Yoksa Biz Toplumsal Olarak Kurnazlığı Övüyor muyuz?
“Kurnaz çocuk” övgüsünü hiç duydunuz mu? Belki de bu kültürel kalıbı çocukluktan itibaren ödüllendiriyoruz. Kuralları esneten, kestirmeden çözen, lafı dolandıran insanlar “akıllı” diye alkışlanıyor. Oysa bazen en büyük zeka, en düz yoldan yürüyebilmektir.
Okura Çağrı: En Komik Şark Kurnazlığı Anınızı Paylaşın
Şimdi sıra sizde! Yorumlara gelin ve kendi “şark kurnazlığı” anınızı paylaşın. Belki işe yaradı, belki elinizde patladı… Sonuç ne olursa olsun emin olun ki hepimiz bu oyunun bir parçasıyız. Çünkü kabul edelim, biraz “Doğu kurnazlığı” hepimizin içinde var.
Sonuç: Kurnazlık mı, Hayatta Kalma Sanatı mı?
“Şark kurnazlığı ne demektir?” sorusunun cevabı belki de en samimi şekilde şöyle özetlenebilir: Bir işi doğrudan değil, kıvrak zekânın eğlenceli yollarıyla çözmeye çalışmaktır. Bazen işe yarar, bazen rezil eder. Ama her durumda yüzümüze bir tebessüm bırakır. Çünkü insanoğlu, bazen hayatın ciddi caddelerinde bile küçük kurnazlık oyunları oynamayı sever.
Şimdi dürüst olun: En son ne zaman küçük bir şark kurnazlığı yaptınız?